164

Kurtz, Handbuch der Kirchengeschichte. Mitau. 1858. Bd. I. 1. S. 334. Die bedeutendsten Momente des Fortschrittes (im trinitarischen Lehrbildungsprocess) knüpfen sich an die Namen Justinus, Tertullianus, Kallistus, Origenes, Dionysius v. Rom u. Athanasius.

165

S. Justini opp. (Migne, Patrol. s. gr. t. 6). Apol. 1. n. 13. ἄθεοι... οὐκ ἐαμὲν, τὸν δημιουργόν τοῦδε τοῦ παντὸς σεβόμενοι..., Ἰησοῦν Χριστὸν, ϒἱὸν αὺτοῦ τοῦ ὅντως Θεοῦ μαθόντες, καῖ ἐν δεύτερα χώρα ἐχοντες, Πνεὺμά τε προφητιχὸν ἐν τρίτη τάζει, ὄτι μετἀ λόγου τιμῶμεν, ἄποδείξομεν.

166

Dialog, cum Tryph. n. 61. ἀρχὴν πρὸ πάντων τῶν κτισμάτων ὁ Θεὸς γεγέννηκε δόναμίν τινα ἐξ ἐαυτού λογικὴν,ἥτις καὶ δόξα Κορίου... καλειται, ποτὲ δε ϒἱὸς... ποτὲ δὲ Θεὸς, ποτὲ δὲ Κύριος καὶ Λόγος.

167

Dialog, cum Tryph. n. 128. τὴν δύναμιν ταύτην γεγεννῆσθαι ἀπὸ τοῦ  Πατρὸς, δυνάμει καὶ  βουλῆ (n. 61. θελήσει) αύτοῦ (ср. εὐδοκία τοῦ  Πατρὸς в крещальном символе),  ἀλλ' οὐ κατὰ ἀποτομήν, ὡς ἀπομεριξομένης τοῦ Πατρὸς οὐσίας, ὁποῖα τὰ ἀλλὰ πάντα μεριζόμενα καὶ  τεμνόμενα οὐ τὰ αὐτά  ἐστιν ά καὶ  πρὶν τμηθῖναι- καὶ  παραδείγματος χάριν παρειλήφειν τὰ ὡς ἀπὸ πυρὸς άναπτόμενα πυρά ἑτέρα ὀρῶμεν, οὐδὲν ἐλαττουμένου ἐκείνου, ἐξ οὐ ἀναφθῆναι πολλὰ δύνανται, ἀλλὰ ταὐτοῦ μένοντος.

168

Dialog, cum Tryph. n. 61. λόγον γὰρ τινα προβάλλοντες, λόγον γεννῶμεν, οὐ κατὰ ἀποτομήν, ὡς ἐλαττωθῆναι τὸν  ἐν  ἡμῖν λόγον προβαλλόμενοι.

169

Dorner, Lehre von der Person Christi. I, 425. 426. Allein würde das strenge genommen (γεγεννῆσθαι... βουλῆ), wie die Arianer thaten, so wäre das gegen die Satze, die dem Justin selbst unläugbar eine viel ursprünglichere Bedeutung haben, nämlich dass der Logos aus Gottes Wesen (γεγέννηκε ἐξ εαὐτοῦ) sey. Cfr. Meier, Lehre von der Trinität. 1844. Bd. I, 60. 61.

170

Apol. 2. n. 6. «Ονομα δὲ τῷ πάντων Πατρὶ θετόν, ἀγεννήτω ὄντι οὐκ  ἐστιν. Ο γὰρ ἂν καὶ  ὀνόματι προσαγορεύηται, πρεσβύτερον ἔχει   τὸν  θέμενον τὸ  ὀνομα... ὁ δὲ υἱὸς ἐκείνου, ὁ μόνος λεγόμενος κυρίως ϒἱός, ὁ Λόγος πρὸ τῶν ποιημάτων, καὶ συνὼν καὶ  γεννῶμενος, ὅτε (Dorner ex conjectura: ὅτι) τὴν ἀρχὴν δι' αύτοῦ πάντα έκτισε καὶ έκόσμησε (cod. regius: έκόσμησε καὶ έκτισε), Χριστὸς μὲν κατὰ τὸ  κεχρῖσθαι καὶ  κοσμῆσαι τὰ πάντα δι' αύτοῦ τὸν  θεόν, λέγεται. Признавая Бога Отца неименуемым, св. Иустин сближается с Филоном. Ср. стр. 14.